Japoński koncern to w chwili obecnej jeden z największych na świecie producentów samochodów. Co ciekawe, mimo pojawiających się na światowym rynku załamaniach, Mazda wciąż bez problemów realizuje swoje cele. Historia nie była jednak taka łaskawa przez cały okres działalności. Zdarzały się lata, że jej istnienie stało pod jednym wielkim znakiem zapytania. Wszystko skończyło się szczęśliwie i Mazda do dziś trwa w sile.
Podobnie jak większość japońskich koncernów samochodowych, które dziś znamy z rynku, również Mazda na początku swojego istnienia nie miała zbyt wiele wspólnego z produkcją aut. W 1920 roku Japończyk Jujiro Matsuda otworzył firmę pod nazwą Toyo Cork Kogyo. Trzeba przyznać, że niewiele miała ona wspólnego z dzisiejszą. Tak było również w sferze branży, w której działała marka. Matsuda rozpoczynał bowiem biznes produkując części do maszyn budowlanych, a następnie całe obrabiarki.
Dopiero po jedenastu latach działalności, w 1931 roku, Mazda wkroczyła na rynek motoryzacyjny. Wówczas Matsuda zdecydował się wprowadzić do produkcji trzykołowy pojazd Mazda-Go typ DE. Były to miniaturowe ciężarówki, które cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród klientów. Pozwoliło to na kolejne inwestycje i tym samym rozwój marki. Tym samym w 1934 roku Toyo Cork Kogyo zostało oficjalnie zastąpione przez firmę Mazda. Nazwa pochodzi od Ahura Mazdy, japońskiego boga, który jest uważany za boga mądrości i rozsądku. Według lokalnej kultury był on odpowiedzialny za stworzyciela przyrody, ludzi oraz innych bogów.
Pierwszym produktem wypuszczanym na rynek pod nazwą Mazda była ciężarówka. Ośmiokołowy pojazd był kolejną trafioną inwestycją, ale wkrótce marka zniknęła. Wszystko przez drugą wojnę światową. Szóstego sierpnia 1945 roku na Hiroszimę została spuszczona bomba atomowa i cały dobytek Mazdy został doszczętnie zniszczony. Jednak upór Japończyków nie pozwolił na takie zakończenie historii. Już pięć lat później ponownie na rynku pojawiły się małe ciężarówki, sygnowane marką Mazda.
Odradzająca się po wojnie Japonia otwierała nowe możliwości dla producentów motoryzacyjnych. Dlatego w 1960 roku po raz pierwszy w historii do sprzedaży zostało wprowadzone auto osobowe. Dwudrzwiowy samochód, wyposażony w silnik o pojemności 356 ccm i mocy 16 KM, pozwalał rozwijać prędkość nawet do 84 km/h. R360 – takie oznaczenie otrzymał pojazd, przenosił moc na koła za pomocą czterostopniowej skrzyni manualnej lub dwubiegowego automatu. Wkrótce powstał pickup na bazie R360. Oznaczony jako Mazda B360 był produkowany równolegle z modelem R aż do 1966 roku.
Początek lat sześćdziesiątych przyniósł historyczne wydarzenie. Syn założyciela marki, Tsunej Matsuda nawiązał współpracę ze zdolnym niemieckim inżynierem, Felixem Wanklem. Po kilku rozmowach doszło do wykupienia przez Mazdę licencji na produkcję silnika o nietypowej budowie, z wirującym tłokiem. Pomysł Felixa Wankla był wykorzystywany przez wiele lat, ale obecnie normy emisji spalin zatrzymały produkcję aut wyposażonych w takie rozwiązanie.
Mazda 110S Cosmo Sports pojawiła się na rynku w 1967 roku. Była pierwszym na świecie samochodem z dwutłokowym silnikiem Wankla, który mimo małej pojemności rozwijał moc, początkowo, 110 KM, a w następnych latach nawet 128. Łącznie wyprodukowano 1519 sztuk tego modelu.
Kontynuacją wykorzystania silnika Wankla była cała rodzina samochodów RX. Rozpoczęło się w 1971 roku od modelu RX-2. Jeszcze przed wycofaniem tego auta z produkcji , rozpoczęto sprzedaż RX-3 i RX-4. Nieco odmienna okazała się Mazda RX-5. Jej jednostka napędowa składała się nie tylko z silnika Wankla, ale również dwulitrowego tradycyjnego silnika o mocy 87KM. Największą sławę niemieckiemu inżynierowi przyniósł jednak kolejny twór Mazdy – RX-7.
Sportowy wóz początkowo rozwijał moc jedynie 105KM. Jednak w 1978 roku były to wystarczające osiągi, tym bardziej że RX-7 mógł zakupić każdy w najbliższym salonie Mazdy. Dodatkowym atutem była stylistyka, która wzbudzała zainteresowanie na ulicy. Wysuwane przednie światła również wpisały się na stałe w skojarzenia związane ze sportowymi modelami japońskiego producenta. Od 1985 roku RX-7 dysponował już mocą nawet 200KM, a ostatnia generacja tego kultowego wozu sprzedawana w latach 1991-2002 oferowała 280 koni mechanicznych!
Do 2010 roku silnik Wankla był montowany w Mazdzie RX-8, co było bezpośrednią kontynuacją długoletniej tradycji. Niestety, normy emisji spalin, które musi obecnie spełniać każde auto sprzedawane na rynku europejskim, skutecznie uniemożliwiły dalszą sprzedaż japońskiego sportowego coupe.
Na Starym Kontynencie samochody Mazdy pojawiły się już w 1967 roku. Pierwszymi modelami, oficjalnie sprzedawanymi, były 616 i 818, które w latach osiemdziesiątych skutecznie ewoluowały w, kolejno, Mazdę 626 i 323. Międzynarodowa kariera spowodowała, że od 1984 roku japoński koncern zmienił nazwę na Mazda Motor Corporation. Dodatkowo od 1979 rozpoczęła się współpraca z Fordem, który jednak nie ma dużego wpływy na rozwój samodzielnej marki.
